Turfsteken

Een latertje vanochtend, tenminste naar onze maatstaf. We rollen pas tegen negenen uit ons bed. Maar doordat we gisteren broodjes, croissants, hadden besteld was het ontbijt in een mum klaar. We gebruiken ons ontbijt buiten, voor de camper. Graag had ik ook geschreven ‘in het zonnetje’, maar helaas. Die hebben we vandaag maar mondjesmaat gezien. Ondanks dat was de temperatuur heel aangenaam.

Omdat we hier aan de rand van een natuurgebied staan, midden in het bos, hadden we voor vandaag een wandeling gepland. Dus gepast schoeisel aan, rugzak mee met wat proviand, een lichte bepakking dus, en op pad. De eerste richtingaanwijzer die we zien wijst aan waar we een uitkijktoren kunnen vinden. Onderweg naar die toren valt ons op dat de bomen verderop lijken te wijken.

Dan blijkt dat de toren op de rand van een enorm veengebied staat. Zover we kunnen zien is hier op grote schaal turf gestoken. In de ruim twee uur dat we hier hebben gelopen hebben we echt tonnen aan turf klaar voor transport op de velden gezien. Heel bizar. Er waren wel enkele graafmachines zichtbaar in het veld, maar of deze werden ingezet voor de ontginning of de egalisatie van het veld om het ‘terug-te-geven’ aan de natuur dat was niet duidelijk.

Wat welk duidelijk was, was de aanslag die hier gepleegd was op de natuur. Lange geulen, die donker aftekenen tegen het zich langzaam herstellende groen. Talloze rijen gestapelde turven, die het beeld domineren. Wat ons ook opviel was dat er nauwelijks een vogel te zien was. Slechts af en toe werd de vreemde stilte verbroken door het gekras van een zwarte raaf. Als een soort bevestiging van de afbreuk die hier zichtbaar is. Helemaal een vreemde gewaarwording, wanneer je verwacht een bos in te lopen.

Het turf dat wel de wereld bereikte werd via een smalspoor treintje getransporteerd. Restanten van dit spoor vinden we overal in het veld. In eerste instantie gaat het inderdaad om restanten, er is nauwelijks sprake van een spoorlijn. Maar naarmate we verder komen valt het me op dat op sommige plekken de rails is vastgezet met fonkelnieuwe bouten. Het wordt steeds vreemder.

Verderop vinden we een treintje. Één van de wagentjes bevat een piepklein hokje. Er steekt een pijp uit omhoog. Nieuwsgierig openen we de deur. Aan weerszijden zien we een houten bank en in het midden een klein kacheltje. In gedachten ga ik terug naar hoe de werkomstandigheden hier geweest moeten zijn. Ik zie de natte koude mannen met hun verweerde koppen en kapotte handen zich hier kortstondig warmen voordat ze weer het koude natte veld in worden gestuurd. Niks geen Arbo-dienst.

We lopen verder. Zien we daar nu een treintje aankomen? We kijken elkaar aan alsof we een fata morgana zien. Maar inderdaad verderop nadert een klein treintje. Een iets modernere versie dan diegene die we eerder aantroffen. We bereiken net op dat moment een veldje voorzien van informatieborden, stapels turf en dergelijke. We nemen plaats op het bankje om de meegebrachte proviand te nuttigen én wat foto’s te maken van het passeren van het treintje.

Maar het treintje rijdt niet door en stopt ook bij het veldje. Met een norse blik stapt er een man uit. Even stokt mijn adem, hebben we dan toch de verbodsborden verkeerd begrepen. Maar in het kielzog van de man komt een hele groep mensen aangelopen. De man is een gids, en die norse blik was waarschijnlijk z’n zondagse blik. Hij begint z’n verhaal af te steken. We luisteren even mee maar gaan daarna weer verder.

Éénmaal terug bij de camper gingen de voetjes omhoog en deed ieder zijn of haar ding. De één was met een kluif in de weer, de volgende las een boek en de laatste was alvast foto’s aan het uitzoeken en bewerken. Zo kabbelde de middag voort slechts ruw verstoord door een electronisch deuntje van de ijscoman. We laten het ijs ons smaken, het is tenslotte vakantie.